Adaptacja to przystosowanie do nowego środowiska, do nowych sytuacji, warunków. Dla małego dziecka takim środowiskiem jest przedszkole, gdzie zdobywa ono pierwsze doświadczenia społeczne. Przedszkole to również miejsce stymulujące możliwości rozwojowe wychowanka, wspomagające jego rozwój indywidualny
i tworzące korzystne warunki dla wszechstronnego rozwoju. Jednakże przedszkole może zapewnić prawidłowy rozwój dziecka, tylko wtedy, gdy współdziała z Rodziną. Ta współpraca wymaga zaangażowania Rodziców i personelu przedszkola oraz wzajemnych korelacji działań obu stron, ponieważ dziecko musi nauczyć się żyć w nowej rzeczywistości i przyswoić sobie wiele informacji organizacyjnych. W przedszkolu obowiązują nowe zasady, przez co obserwuje się u dziecka poczucie zagubienia. Trudności w adaptacji mogą wiązać się też z brakiem orientacji w zakresie organizacji i rytmie dnia przedszkolnego.
Dziecko 3 - letnie przez pierwsze dni pobytu w przedszkolu jest zdezorientowane, nie wie z kim nawiązać bliższy kontakt, kto zapewni mu poczucie bezpieczeństwa i spokoju wewnętrznego. Tą osoba jest oczywiście nauczycielka. Jednak sprawuje ona opiekę nad wieloma dziećmi i nie może poświęcić czasu tylko jednostce, dziecko nie zajmuje centralnej pozycji, przystosowuje się, uczy się więc nowych zachowań w sytuacjach emocjonalnych i poznawczo trudnych. Udane włączenie dziecka do grupy przedszkolnej ma także ogromne znaczenie dla dalszego jego rozwoju. Jeżeli początkowy okres pobytu dziecka w przedszkolu związany jest
z przyjemnymi przeżyciami, wtedy dziecko jest pozytywnie nastawione, ufne i nie reaguje lękiem na podobne sytuacje. Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu można przyzwyczaić 3 - latka do przedszkola i niwelować jego ewentualny stres.
U dzieci 3 - letnich mamy do czynienia z szeregiem właściwości rozwojowych utrudniających rozpoczynanie edukacji przedszkolnej:
- niski poziom autoidentyfikacji,
- dominacja sfery emocjonalnej np. potrzeby bezpieczeństwa,
- niski poziom kompetencji językowych,
- nieznajomość środowiska, w którym dziecko ma być samodzielne przez wiele godzin,
- różny poziom umiejętności samoobsługowych,
Przedszkole oczekuje, że dziecko 3 - letnie powinno mieć opanowane następujące czynności samoobsługowe:
- samodzielne jedzenie łyżką,
- samodzielne mycie rąk,
- czynności higieniczne przy załatwianiu potrzeb fizjologicznych,
- rozpoznawanie swoich rzeczy wśród innych,
- wycieranie nosa,
- znajomość swojego imienia i nazwiska.
Dobra adaptacja do nowego środowiska jakim jest przedszkole, w dużej mierze zależy od Rodziców i ich postaw.
Nasze rady dla Rodziców dzieci 3 - letnich po raz pierwszy przekraczających próg przedszkolny:
- Opowiadaj dziecku jak wygląda dzień w przedszkoli, ale powstrzymuj się od ocen typu: będzie super, cudownie...
- Pobaw się z dzieckiem w przedszkole w domu z misiami pamiętając, że zawsze na koniec zabawy po misia przychodzi jego "misiowa mama",
- Zapewnij dziecko, że zawsze będzie odbierane, ale nie przesadź, żeby nie poczuło się niepewnie
w związku z ilością zapewnień, - Zostaw dziecko na chwilę i dłużej z babcią, ciocią czy opiekunką - przyzwyczajaj do rozstania,
- W pierwszych dniach pobytu w przedszkolu nie zostawiaj dziecka do końca dnia pracy przedszkola,
- Dziecko do przedszkola powinien przyprowadzać w pierwszych dniach Rodzic bardziej odporny psychicznie - bez łez,
- Rozstanie powinno wyglądać tak jak rozstania innych sytuacjach ( u babci, cioci) nie wracaj, nie płacz, nie przytulaj inaczej niż dotychczas,
- Możesz początkowo zostawiać dziecku jego ulubioną przytulankę, chusteczkę itp. aby dziecko miało "kawałeczek domu" w chwili żałości,
- Nagradzaj dziecko za dzielne radzenie sobie w przedszkolu , nawet te z "całodziennym płaczem",
- Nie określaj godziny przyjścia po dziecko tylko raczej czas, wydarzenie po którym to nastąpi ( np, po spaniu, po obiadku),
- Po przyjściu z przedszkola poświęcaj dziecku możliwie dużo czasu, rekompensując mu rozstanie,
- Pamiętaj, że na początku nie jest najważniejsze, żeby dziecko jadło lub bawiło się fantastycznie albo wzorowo spało,
- Zaufaj nauczycielkom w przedszkolu, one mają większe doświadczenie w tym zakresie,
Okres adaptacyjny to na pewno trudny czas dla całej Rodziny - rozstania, płacz i jeszcze wyrzuty sumienia u Rodziców. Rodzice powinni jednak uzbroić się w cierpliwość i być konsekwentnymi. Przede wszystkim pomimo ostrych buntów ze strony dziecka, tupania, gryzienia, płaczu nie ulegać i przyprowadzać do przedszkola. Jeśli ulegniemy cały nasz wysiłek będzie na nic.
opracowała Anita Karaś
